قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْبَاقِرُ عَلَیْهِمَاالسَّلَامُ: دَخَلَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ شِهَابٍ اُّهْرِیُّ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ زَیْنِ الْعَابِدِینَ عَلَیْهِمَاالسَّلَامُ، وَ هُوَ کَئِیبٌ حَزِینٌ، فَقَالَ لَهُ زَیْنُ الْعَابِدِینَ: مَا بَالُکَ مَهْمُوماً مَغْمُوماً؟ قَالَ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، هُمُومٌ وَ غُمُومٌ تَتَوَالَی عَلَیَّ لِمَا امْتُحِنْتُ بِهِ مِنْ جِهَةِ حُسَّادِ نِعْمَتِی وَ الطَّامِعِینَ فِیَّ وَ مِمَّنْ أَرْجُوهُ وَ مِمَّنْ أَحْسَنْتُ إِلَیْهِ فَیُخْلِفُ ظَنِّی، فَقَالَ لَهُ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ زَیْنُ الْعَابِدِینَ علیهماالسلام: احْفَظْ لِسَانَکَ تَمْلِکْ بِهِ إِخْوَانَکَ، قَالَ اُّهْرِیُّ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، إِنِّی أُحْسِنُ إِلَیْهِمْ بِمَا یَبْدُرُ مِنْ کَلَامِی، قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیهماالسلام: هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ! إِیَّاکَ وَ أَنْ تُعْجَبَ مِنْ نَفْسِکَ بِذَلِکَ وَ إِیَّاکَ أَنْ تَتَکَلَّمَ بِمَا یَسْبِقُ إِلَی الْقُلُوبِ إِنْکَارُهُ وَ إِنْ کَانَ عِنْدَکَ اعْتِذَارُهُ فَلَیْسَ کُلُّ مَنْ تُسْمِعُهُ نُکْراً یُمْکِنُکَ لِأَنْ تُوَسِّعَهُ عُذْراً، ثُمَّ قَالَ: یَا زُهْرِیُّ، مَنْ لَمْ یَکُنْ عَقْلُهُ أَکْمَلَ مَا فِیهِ کَانَ هَلَاکُهُ مِنْ أَیْسَرِ مَا فِیهِ، ثُمَّ قَالَ: یَا زُهْرِیُّ، وَ مَا عَلَیْکَ أَنْ تَجْعَلَ الْمُسْلِمِینَ مِنْکَ بِمَنْزِلَةِ أَهْلِ بَیْتِکَ فَتَجْعَلَ کَبِیرَهُمْ بِمَنْزِلَةِ وَالِدِکَ وَ تَجْعَلَ صَغِیرَهُمْ بِمَنْزِلَةِ وَلَدِکَ وَ تَجْعَلَ تِرْبَکَ مِنْهُمْ بِمَنْزِلَةِ أَخِیکَ، فَأَیَّ هَؤُلَاءِ تُحِبُّ أَنْ تَظْلِمَ وَ أَیُّ هَؤُلَاءِ تُحِبُّ أَنْ تَدْعُوَ عَلَیْهِ وَ أَیُّ هَؤُلَاءِ تُحِبُّ أَنْ تَهْتِکَ سِتْرَهُ؟ وَ إِنْ عَرَضَ لَکَ إِبْلِیسُ لَعَنَهُ اللَّهُ بِأَنَّ لَکَ فَضْلًا عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَهْلِ الْقِبْلَةِ فَانْظُرْ إِنْ کَانَ أَکْبَرَ مِنْکَ فَقُلْ: قَدْ سَبَقَنِی بِالْإِیمَانِ وَ الْعَمَلِ الصَّالِحِ فَهُوَ خَیْرٌ مِنِّی، وَ إِنْ کَانَ أَصْغَرَ مِنْکَ، فَقُلْ: قَدْ سَبَقْتُهُ بِالْمَعَاصِی وَ الذُّنُوبِ فَهُوَ خَیْرٌ مِنِّی، وَ إِنْ کَانَ تِرْبَکَ فَقُلْ: أَنَا عَلَی یَقِینٍ مِنْ ذَنْبِی وَ فِی شَکٍّ مِنْ أَمْرِهِ، فَمَا لِی أَدَعُ یَقِینِی بِشَکِّی؟! وَ إِنْ رَأَیْتَ الْمُسْلِمِینَ یُعَظِّمُونَکَ وَ یُوَقِّرُونَکَ وَ یُبَجِّلُونَکَ، فَقُلْ: هَذَا فَضْلٌ أَخَذُوا بِهِ، وَ إِنْ رَأَیْتَ مِنْهُمْ جَفَاءً وَ انْقِبَاضاً عَنْکَ، فَقُلْ: هَذَا لِذَنْبٍ أَحْدَثْتُهُ؛ فَإِنَّکَ إِنْ فَعَلْتَ ذَلِکَ سَهَّلَ اللَّهُ عَلَیْکَ عَیْشَکَ وَ کَثُرَ أَصْدِقَاؤُکَ وَ قَلَّ أَعْدَاؤُکَ وَ فَرِحْتَ بِمَا یَکُونُ مِنْ بِرِّهِمْ وَ لَمْ تَأْسَفْ عَلَی مَا یَکُونُ مِنْ جَفَائِهِمْ، وَ اعْلَمْ أَنَّ أَکْرَمَ النَّاسِ عَلَی النَّاسِ مَنْ کَانَ خَیْرُهُ فَائِضاً عَلَیْهِمْ وَ کَانَ عَنْهُمْ مُسْتَغْنِیاً مُتَعَفِّفاً، وَ أَکْرَمُ النَّاسِ بَعْدَهُ عَلَیْهِمْ مَنْ کَانَ عَنْهُمْ مُتَعَفِّفاً وَ إِنْ کَانَ إِلَیْهِمْ مُحْتَاجاً؛ فَإِنَّمَا أَهْلُ الدُّنْیَا یَعْشَقُونَ الْأَمْوَالَ! فَمَنْ لَمْ یُزَاحِمْهُمْ فِیمَا یَعْشَقُونَهُ کَرُمَ عَلَیْهِمْ، وَ مَنْ لَمْ یُزَاحِمْهُمْ فِیهَا وَ مَکَّنَهُمْ مِنْهَا أَوْ مِنْ بَعْضِهَا کَانَ أَعَزَّ وَ أَکْرَمَ. الاحتجاج، ج2، ص31، ر.ک: بحارالانوار، ج68، ص229- بحارالانوار، ج71، ص155- تفسیر الامام، ص25- مجموعة ورام، ج2، ص93.

امام باقر علیه‌السلام فرمود: محمّد بن مسلم بن شهاب زُهرى، با حالى افسرده و غمگین خدمت على بن الحسین علیهماالسلام آمد. امام زین‌العابدین علیه‌السلام به‌او فرمود: چرا غمگینى؟ عرض کرد: غم‌ها و اندوه‌ها، پیاپى، به‌خاطر آنچه به‌آن از ناحیة حسودان نعمتم و طمع‌کنندگان در من و از جانب کسی که به‌او امید دارم و از سوی کسی که مورد احسانم قرار گرفته و او بر خلاف گمانم عمل و نمک نشناسی کرد، امتحان می‌شوم. على بن الحسین علیه‌السلام به‌او فرمود: زبانت را نگه‌دار، تا برادرانت را از دست ندهى. زُهری عرض کرد: ای پسر رسول خدا، من به‌آنان به‌وسیلة آنچه از سخنم ظاهر می‌شود نیکی می‌کنم. امام علیه‌السلام فرمود: دور نیست! دور نیست! مبادا براى این کار، گرفتارِ خودشیفتگى و از خود خشنود گردى! نکند چیزى بر زبان آورى که دل‌ها پذیرش آن را ندارد، گرچه بتوانى براى آن توجیهى ارائه کنى. چنین نیست که به‌هرکس سخنِ غیر مقبول و غریبى را بگویى، بتوانى عذرت را نیز به‌گوشش برسانى. سپس فرمود: اى زُهرى! هرکس خِرَدش، کامل‏ترین ویژگى او نباشد، نابودى‏اش، آسان‏ترین خصوصیّتِ او خواهد بود. سپس فرمود: اى زُهرى! چه اشکالى دارد که مسلمانان را در نزد خود، چون خانواده‌‏ات بشمارى و بزرگشان را در جایگاه پدرت بدانى و کوچکشان را در جایگاه فرزندت و همسالت را چون برادرت؟ حال به‌کدام یک از اینان دوست دارى ستم کنى؟ کدام یک از اینان را دوست دارى نفرین کنى؟ آبروى کدام یک از اینان را دوست دارى بریزى؟ اگر هم ابلیس، که نفرین خدا بر او باد، در تو این پندار را پدید آورد که تو بر یکى از اهل قبله برترى دارى، بنگر که اگر وى از تو بزرگ‏تر بود، بگو: پیش از من ایمان آورده و عملِ صالح انجام داده است، پس از من بهتر است، و اگر از تو کوچک‏تر بود، بگو: من پیش از او به‌گناهان و نافرمانی‌ها روى آوردم، پس او از من بهتر است و اگر همسالت بود، بگو: من نسبت به‌گناه خود، یقین دارم و در بارة او تردید، پس چرا یقینم را به‌خاطر شکِّ خود، رها کنم؟ اگر دیدى مسلمانان بزرگت مى‌‏شمارند، و به‌تو احترام مى‌گذارند، و برایت جایگاه ویژه‌ای قائلند، بگو: این لطفی است از جانب آنان بر من، و اگر از آنان بی‌وفایی، درهم کشیدن چهره نسبت به‌خود دیدى، بگو: این به‌سبب گناهى است که از من سر زده است؛ زیرا اگر چنین کنى، خداوند، زندگى را بر تو آسان مى‌کند، دوستانت فراوان مى‌‏گردند، و از نیکى، محبّت و احسانِ مردم، شادمان مى‌‏گردى و از بی‌وفایی آنان، اندوهگین نمى‏شوى. این را بدان که گرامى‌‏ترینِ مردم نزد آنان، کسى است که خیرش به‌آنان برسد و خود از آنان بى‌‏نیاز باشد و چشم بپوشید و به‌مالِ آنان طمع نداشته باشد، پس از او، گرامى‌‏ترینِ مردم نزدشان، کسى است که به‌مال و ثروت آنان توجّهی نداشته باشد، گرچه به‌آنها نیازمند باشد؛ زیرا، اهل دنیا به‌دنبال اموال‌اند و هرکه مزاحم دلبستگى‌‏شان نشود، نزدشان گرامى است و اگر مزاحمِ اموالشان نشود و حتّى چیزى بر امکاناتشان بیفزاید، عزیزتر و گرامى‏تر خواهد بود.

حکایت 162-استقامت ملامحمد مهدی نراقی در راه کسب دانش

روایت391-درس‌های مهمِّ اخلاقی امام سجاد به‌زُهری

کَانَ ,مِنْ ,إِنْ ,قَالَ ,فرمود ,أَنْ ,إِنْ کَانَ ,دوست دارى ,تُحِبُّ أَنْ ,هَؤُلَاءِ تُحِبُّ ,مَنْ کَانَ ,علیه‌السلام به‌او فرمود ,فَهُوَ خَیْرٌ مِنِّی، ,أَیُّ هَؤُلَاءِ تُحِبُّ ,ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ،
مشخصات
آخرین جستجو ها